Schrijf je in voor de nieuwsbrief
“We beginnen aan een nieuw hoofdstuk”, zegt Jochem Nonhebel enthousiast. De jonge Technisch Specialist van Damen Naval geeft leiding aan een twee jaar durende proef met onbemand varen in de Vlissingse Binnenhaven. Damen Naval zet voor het experiment, samen met onder meer de Technische Universiteit Delft, een tien meter lange voormalige patrouilleboot in. “Autonomie, duurzaamheid en digitalisering zijn belangrijke speerpunten in de beleidsvisie van Damen Naval. Deze proef past daar heel goed in”, aldus Jochem.
Technisch Specialist Jochem Nonhebel geeft leiding aan de Fieldlab Autonoom Varen.
De Binnenhaven van Vlissingen verandert maandag 20 september in een heus field lab. Vanaf die dag gaat een omgebouwde oud-patrouilleboot, ooit nog gebouwd bij Damen Hardinxveld, regelmatig allerlei manoeuvres op het water uitvoeren zonder dat er ook maar één bemanningslid aan te pas komt. Technici van Damen Naval en haar partners in dit experiment: TU Delft, HZ en het Rotterdamse bedrijf Captain AI (Artificial Intelligence), zullen het met elektromotoren uitgeruste scheepje vanaf de wal met een computer bedienen. Speciaal voor de proef is het schip voorzien van camera’s die de omgeving 360 graden in kaart kunnen brengen.
Het vaartuig heeft daarnaast sensoren, gps, radar en lidar aan boord. Lidar staat voor: LIght Detection And Ranging en bepaalt de afstand tot een object met behulp van laserpulsen, terwijl radar – RAdio Detection And Ranging – met gebruik van radiogolven de omgeving waarneemt. Het is “een prachtig experiment”, vertelt Jochem, dat mede mogelijk werd dankzij een subsidie van de Europese Commissie uit een potje voor technologische ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en digitalisering. Damen Naval treedt op als projectleider van het field lab.
Voor de Fieldlab wordt een omgebouwde oud-patrouilleboot gebruikt, die destijds is gebouwd bij Damen Hardinxveld.
“Het interessante van deze test is dat hij in een haven plaatsvindt”, zegt Jochem. “Je kunt het autonoom navigeren uitproberen in een laboratorium op schaal, in een kunstmatige omgeving, dat doen ze bijvoorbeeld op de TU Delft. Maar hier in de Binnenhaven hebben we te maken met de complexe realiteit van een echte haven, waar kotters varen en jachtjes, waar superjachten aangemeerd liggen en soms mensen aan het kanoën of zwemmen zijn. Dat maakt de proef spannend en heel uitdagend, omdat het onbemande bootje heel veel zaken tegelijk in de gaten zal moeten houden.”
“Autonomie, duurzaamheid en digitalisering zijn belangrijke speerpunten in de beleidsvisie van Damen Naval. Deze proef past daar heel goed in.” Jochem Nonhebel
De proef behelst dan wel onbemand varen, maar voor de veiligheid is er tijdens de tests wel steeds één persoon aan boord die een oogje in het zeil houdt, benadrukt Jochem. Maar deze staat dus niet aan het roer. Als het scheepje onverhoopt uit koers raakt, kan deze opvarende met één druk op een grote rode knop het robotschip direct weer omzetten in een manueel aangedreven vaartuig. “We moeten ons natuurlijk aan ter plaatse geldende veiligheidsvoorschriften houden. In de haven liggen ook dure jachten van Damen Yachting, daar moet je wel rekening mee houden.”
Autonoom varen heeft de toekomst, is de overtuiging van Jochem. “Het niveau dat de technologie inmiddels heeft bereikt maakt het mogelijk. Ik denk dat ook Damen Naval op termijn in staat zal zijn om op de markt aan de vraag naar onbemande systemen te voldoen. En dan denk ik ook aan Defensie, omdat ook de krijgsmacht behoefte heeft aan autonome oplossingen, die ervoor kunnen zorgen dat bepaalde taken worden verlicht. Laat ik een voorbeeld geven. Als de Koninklijke Marine nu met een sonar met behulp van geluidsgolven onder water de omgeving in kaart wil brengen, hangt de sonar aan een helikopter voordat die het water ingaat.”
Het met elektromotoren uitgeruste vaartuig is voorzien van camera’s die de omgeving 360 graden in kaart kunnen brengen en heeft daarnaast sensoren, gps, radar en lidar aan boord.
“Straks kan dankzij autonomie misschien een onbemand bootje de sonar in het water laten zakken en de gewenste gegevens terugkoppelen naar het moederschip. Dat scheelt veel brandstof van de helikopter en ook onderhoudskosten – helikopters zijn heel duur in onderhoud – en zo’n scheepje kan misschien wel dagen achtereen aan het werk zijn, terwijl de piloot met zijn heli hoogstens een paar uur achter elkaar boven het water in de lucht kan hangen. Maar ik stel me ook voor dat straks een fregat autonoom varend zonder haperen een haven binnen kan manoeuvreren.
Of dat rond een Marine-eskader allemaal kleine onbemande bootjes rondzwermen die fungeren als oren en ogen van het eskader en zo in een vroeg stadium dreiging kunnen onderkennen om de schepen en hun bemanning veilig te houden.” Het field lab gaat zoals gezegd 20 september van start met een officiële kick-off in de Binnenhaven. Naast de genoemde bedrijven en instituten ondersteunen ook de gemeente Vlissingen en de Provincie Zeeland het initiatief. Jochem kijkt uit naar de kick-off en wat daarna komt. “We kunnen trouwens best nog wat extra technisch talent gebruiken dat ons helpt in de missie naar autonomie.”